Prawo do lokalu komunalnego po zmarłym

Rozłóżmy przywołany przepis na części i sprawdźmy co dla Ciebie mogą oznaczać:

„W razie śmierci najemcy lokalu mieszkalnego w stosunek najmu lokalu wstępują”

Z przywołanego fragmentu wynika, że:
1. Wstąpienie w miejsce zmarłego dotyczy tylko lokali mieszkalny – czyli lokal użytkowy jest wyłączony z tej regulacji,
2. Wstąpienie następuje z mocy prawa, nie jest zatem konieczne zawieranie kolejnej umowy (stanowisko to potwierdził Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 23 października 1978 r., III CZP 52/78). Jednakże, gdy spełniasz warunki poinformuje o tym fakcie gminę.

„małżonek niebędący współnajemcą lokalu, dzieci najemcy i jego współmałżonka, inne osoby, wobec których najemca był obowiązany do świadczeń alimentacyjnych”

Z przywołanego fragmenty wynika, że prawo do lokalu komunalnego po zmarłym przysługuje:
1. Małżonkowi niebędącemu współnajemcą – z tą sytuacja mamy do czynienia, gdy osoba zmarła nabyła tytuł prawny do lokalu komunalnego jeszcze przed zawarciem małżeństwa (w przypadku nabycia tytułu w trakcie małżeństwa współmałżonek z mocy prawa staje się współnajemcą),
2. Dzieciom najemcy i jego małżonka – chodzi zatem nie tylko o biologiczne, czy też przysposobione dzieci, ale także dzieci współmałżonka, które nie zostały przysposobione,
3. innym osobom, wobec których najemca był obowiązany do świadczeń alimentacyjnych – chodzi o sytuacje, w której zmarły miał skonkretyzowany obowiązek alimentacyjny, przy czym bez znaczenia jest czy do konkretyzacji doszło w drodze orzeczenia sądu, czy dobrowolnej decyzji.

„Osoby wymienione w § 1 wstępują w stosunek najmu lokalu mieszkalnego, jeżeli stale zamieszkiwały z najemcą w tym lokalu do chwili jego śmierci.”

Chodzi o faktyczne zamieszkiwanie w lokalu, lokal stanowi nasze centrum życiowe, jest głównym miejscem zamieszkania. W ustaleniu tej okoliczności pomoże na pewno zaświadczenie o zameldowaniu na pobyt stały, chociaż nie jest to jedyny sposób. Celem wykazania możemy się posłużyć świadkami, umowami z dostawcami mediów zawartymi na naszą osobę, potwierdzeniami uiszczenia opłat związanych z mieszkaniem (czynsz, rachunki).

„Osoby, które wstąpiły w stosunek najmu lokalu mieszkalnego na podstawie § 1, mogą go wypowiedzieć z zachowaniem terminów ustawowych, chociażby umowa najmu była zawarta na czas oznaczony. W razie wypowiedzenia stosunku najmu przez niektóre z tych osób stosunek ten wygasa względem osób, które go wypowiedziały.”

Jak już wspomniano wstąpienie w umowę najmu następuje z mocy samego prawa. Jeżeli zatem nie jesteś zainteresowany dalszym kontynuowaniem umowy, możesz ją wypowiedzieć z zachowaniem ustawowych terminów. Bez względu na to czy umowa była zawarta na czas nieokreślony, określony i jaki termin wypowiedzenia przewidywała.

„Przepisów § 1-4 nie stosuje się w razie śmierci jednego ze współnajemców lokalu mieszkalnego.”

Oznacza dla Ciebie, że jeżeli np. współnajemcami byli obydwoje rodzice i jedno z nich umrze to ty jako dziecko nie wstępujesz w umowę najmu w miejsce zmarłego, a dopiero po śmierci pozostałego najemcy.

Dodatkowym warunkiem w przypadku lokali komunalnych jest spełnienie warunków określonych w uchwale gminy. Warunki te dotyczą nieposiadania tytułu prawnego do innego lokalu, a także spełnienie kryterium dochodu na osobę. Przykładowo na chwilę pisania artykułu (luty 2020 r.) w Gdańsku kryterium dochodowe wynosi 1.650 zł dla gospodarstwa jednoosobowego i 1.100 zł na osobę dla gospodarstwa wieloosobowego. Na marginesie warto wspomnieć, że do dochodu nie wlicza się świadczeń, które otrzymujesz np. 500+, dodatku mieszkaniowe itp..

Podsumowując, jeżeli zmarłemu jako jedynej osobie przysługiwał prawo do korzystania z lokalu komunalnego, a Ty byłeś dzieckiem najemcy, współmałżonkiem, inną osobą, wobec których najemca był obowiązany do świadczeń alimentacyjnych, lub pozostawałeś w faktycznym wspólnym pożyciu z najemcą. Jednocześnie stale zamieszkiwałeś z najemcą w tym lokalu, a także spełniasz warunku określone przez gminę to przysługuje Ci prawo do lokalu komunalnego po zmarłym. Tym samym z mocy przepisów prawa wstępujesz w stosunek najmu lokalu komunalnego.